Aktualizacja: 19 lipca 2023
Dziecięce porażenie mózgowe (w skrócie: MPD) to grupa nieprogresywnych zaburzeń ruchu i postawy, spowodowanych niepoprawnością rozwijającego się ośrodkowego układu nerwowego. Istnieje wiele rodzajów tego zaburzenia, w związku z czym także obraz kliniczny i rokowania pacjenta mogą się różnić. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz neurolog, jednak przez całe życie chorego kluczowa jest rehabilitacja.
Spis treści
Dziecięce porażenie mózgowe – przyczyny
Przyczyny rozwoju mózgowego porażenia dziecięcego wciąż nie są w pełni poznane, wyszczególniono jednak realne czynniki ryzyka tego typu zaburzeń. Dzieli się je na czynniki ryzyka związane z matką oraz te związane z płodem. W pierwszej grupie znajdują się:
- nieregularne miesiączki;
- choroby tarczycy;
- przewlekłe przyjmowanie estrogenów;
- oddzielenie łożyska;
- zatrucie toksynami;
- gorączkowe zakażenia układu moczowego w ciąży.
Z kolei czynnikami ryzyka po stronie dziecka są:
- zapalenie błon płodowych;
- wcześniactwo;
- niska masa urodzeniowa;
- ciąża mnoga;
- śmierć w macicy drugiego bliźniaka;
- okręcenie pępowiny wokół szyi płodu;
- rozwojowe malformacje mózgu;
- wrodzone wady serca;
- zaburzenia krzepnięcia krwi;
- encefalopatia noworodkowa;
- żółtaczka jąder podstawy mózgu;
- krwotoki wewnątrzkomorowe;
- niedotlenienie płodu podczas porodu siłami natury.
Głównymi czynnikami ryzyka są jednak niedotlenienie i wcześniactwo. Statystyki wskazują, że najczęściej nieprawidłowy rozwój, w tym mózgowe porażenie dziecięce, dotyczy wcześniaków urodzonych pomiędzy 23. a 27. tygodniem ciąży.
Dziecięce porażenie mózgowe – rodzaje i objawy
Wyróżniamy kilka rodzajów mózgowego porażenia dziecięcego, różniących się między sobą obrazem klinicznym. Są to:
- porażenie kurczowe połowicze – dotyczy kończyny górnej i dolnej po tej samej stronie ciała. W większym stopniu zaburzenie występuje w kończynie górnej. Najwcześniej pojawia się asymetria ruchów niemowlęcia, atetoza, brak czucia w zajętej stronie ciała. Rozwój umysłowy jest prawidłowy lub jedynie nieznacznie obniżony;
- obustronne porażenie kurczowe – większe nasilenie zmian w kończynach dolnych niż górnych, które zwykle są całkiem sprawne. Typowe są wady wzroku (w tym zez) oraz wady słuchu i mowy. Rozwój umysłowy dzieci z tą postacią kliniczną jest w większości przypadków z pogranicza normy;
- obustronne porażenie połowicze – postać najcięższa, najgorzej rokująca. Charakterystycznymi objawami są znaczne zaburzenia czynności ruchowych, często niepełnosprawność intelektualna, padaczka i zaburzenia mowy. Zazwyczaj kończyny górne są w większym stopniu niedowładne niż dolne;
- postać móżdżkowa – spotykana najrzadziej. Pojawia się zaburzenie koordynacji ruchów, co utrudnia utrzymanie równowagi, a także drżenia. Rozwój umysłowy jest prawidłowy;
- postać pozapiramidowa – pojawiają się w jej przebiegu ruchy mimowolne, utrudniające w znacznym stopniu rozwój ruchowy i czynność rąk. W postaci piramidowej wyróżnia się dodatkowe podpostacie: dystoniczną, atetotyczną, pląsowniczą.
Warto jednak wiedzieć, że obraz kliniczny nawet w przypadku dzieci przedstawiających tę samą postać dziecięcego porażenia mózgowego może znacząco się różnić.
Leczenie dziecięcego porażenia mózgowego
Nie ma metod, które pozwoliłyby na całkowite wyleczenie mózgowego porażenia dziecięcego. Szybkie wdrożenie procesu rehabilitacyjnego pozwala jednak na poprawę jakości życia pacjenta na danym etapie rozwoju oraz w przyszłości. Dwiema najpopularniejszymi, najefektywniejszymi metodami fizjoterapeutycznymi są metoda Vojty i metoda NDT-Bobath. Metodę Vojty można wprowadzać już kilka dni po urodzeniu, kiedy ośrodkowy układ nerwowy wykazuje się największą plastycznością. Jej podstawowym celem jest stymulacja sensorów, celem wywołania prawidłowych schematów ruchowych (takich jak pełzanie czy obrót). Zasady terapii uwzględniają odpowiednią pozycję wyjściową, wybór właściwych stref wyzwolenia, ustalenie kierunku stymulacji stref.
Z kolei metoda NDT-Bobath zakłada, że właściwe pozycje ułożeniowe oraz prowadzenie odpowiednich ruchów czynnych i biernych, pozwala na zmianę rozkładu napięcia mięśniowego. Celem jest uzyskanie maksymalnej samodzielności pacjentów, kładąc największy nacisk na normalizację napięcia mięśniowego. Podczas ćwiczeń wykorzystuje się przybory takie jak piłki, wałki, materace, platformy. W koncepcji NDT-Bobath, oprócz ćwiczeń, kluczowa jest prawidłowa pielęgnacja dziecka, sposób noszenia i karmienia. Uczeni są tego rodzice już na samym początku.
Skutecznymi metodami niekonwencjonalnymi wykorzystywanymi w terapii dziecięcego porażenia mózgowego są m.in. hipoterapia, dogoterapia, koloroterapia czy metoda Domana. Świetnie sprawdza się rehabilitacja w wodzie. Dzieci powinny regularnie uczęszczać na kontrole neurologiczne, okulistyczne i ortopedyczne.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Nowotny J., Czupryna K., Domagalska M., Aktualne podejście do rehabilitacji dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, Neurologia Dziecięca, 18/2009.
- Wendorff J., Neurologia dziecięce, Wydawnictwo Adi, Łódź 1999.
- Steinborn B., Neurologia dziecięca w przypadkach klinicznych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Pogorzelczyk M., Gajewska E., Terapia dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym z punktu widzenia fizjoterapeuty, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu, 1/2014.
Zostaw komentarz