Nokardioza

Aktualizacja: 15 listopada 2025

Nokardioza to choroba zakaźna wywoływana przez bakterie z rodzaju Nocardia. Są to Gram-dodatnie, tlenowe drobnoustroje o charakterystycznym, nitkowatym kształcie, naturalnie występujące w środowisku (zwłaszcza w glebie, kurzu i wodzie). Mogą one zaatakować różne tkanki, najczęściej jednak gromadzą się w układzie oddechowym. Ze względu na bakteryjny charakter choroby podstawą leczenia pozostaje odpowiednio dobrana antybiotykoterapia. Wczesne rozpoznanie oraz szybkie wdrożenie terapii mają kluczowe znaczenie dla rokowania, zwłaszcza u osób z obniżoną odpornością.

Nokardioza – co to jest?

Bakterie z rodzaju Nocardia spp. to Gram-dodatnie, tlenowe drobnoustroje występujące na całym świecie. Wywołują one grupę zakażeń określanych jako nokardiozy, które mogą przyjmować różne postacie kliniczne. Najczęściej obserwuje się nokardiozę płucną, rozwijającą się po aspiracji bakterii do dróg oddechowych. Drugą formą jest nokardioza skórna, w tym charakterystyczna postać zwana stopą madurską. W najcięższych przypadkach dochodzi do nokardiozy rozsianej, w której infekcja szerzy się na inne narządy, nierzadko obejmując ośrodkowy układ nerwowy.

Choroba najczęściej dotyczy osób z obniżoną odpornością, m.in. pacjentów z zaawansowanym zakażeniem HIV, u których rozwinęło się AIDS. Do zakażenia dochodzi głównie na dwa sposoby:

• poprzez inhalację (wdychanie skażonych cząstek kurzu lub gleby);
• wnikanie bakterii przez uszkodzoną skórę, np. w miejscu rany lub otarcia.

Nokardioza – objawy

Objawy omawianej choroby zależą głównie od jej postaci. Mogą prezentować się następująco:

• nokardioza płucna (diagnozowana najczęściej) – kaszel (często z ropną lub krwistą plwociną), gorączka, duszność, bóle w klatce piersiowej, osłabienie, utrata masy ciała. Na zdjęciu RTG zaobserwować można ponadto nacieki płucne, jamy, guzki w płucach;
• nokardioza skórna – ropnie, guzki, owrzodzenia, przetoki, zwykle zlokalizowane na kończynach (np. po skaleczeniu kolcem rośliny);
• nokardioza rozsiana – gdy bakterie przedostaną się do krwi, mogą zakażać inne narządy, np. mózg, nerki, serce, skórę. Zajęcie mózgu prowadzi do powstawania ropni mózgu, co z kolei daje objawy neurologiczne takie jak drgawki czy zaburzenia świadomości.

Postać rozsiana występuje głównie u osób z obniżoną odpornością.

Diagnostyka nokardiozy

Diagnostyka nokardiozy opiera się przede wszystkim na pobraniu materiału do badań mikrobiologicznych, najczęściej plwociny (najlepiej z kilku kolejnych dni, aby zwiększyć czułość badania). W zależności od lokalizacji zakażenia materiałem diagnostycznym mogą być także: popłuczyny oskrzelowe, płyn mózgowo-rdzeniowy, krew, a także próbki pobrane z ran, ropni lub innych zakażonych tkanek.

W tkankach zakażonych mogą występować nitkowate struktury przypominające bakterie Actinomyces spp. Nokardie odróżnia się jednak dzięki ich słabej kwasooporności, co jest istotnym elementem różnicowania. Każda próbka powinna być oceniona mikroskopowo, a następnie poddana hodowli, która umożliwia dokładną identyfikację gatunku.

Pomocne mogą być również testy chemotaksonomiczne, wykrywające charakterystyczne składniki komórkowe, takie jak kwasy mezodiaminopelinowe czy specyficzne węglowodany. W zależności od objawów pacjenta, diagnostykę uzupełnia się o badania krwi, badania obrazowe (np. RTG, TK) oraz inne procedury, które pozwalają ocenić rozległość zakażenia i ewentualne zajęcie narządów wewnętrznych.

Nokardioza – leczenie

Nokardiozę leczy się głównie farmakologicznie, za pomocą antybiotyków. Lekiem I rzutu jest sulfonamid np. sulfametoksazol, połączony z trimetoprimem (3-6 g na dzień). W przypadku zajęcia ośrodkowego układu nerwowego rekomenduje się kotrimoksazol i ceftriakson. Niestety większość szczepów bakteryjnych wywołujących tę chorobę wykazuje oporność na wankomycynę, erytromycynę, klindamycynę oraz penicylinę. Dlatego warto przed rozpoczęciem leczenia wykonać antybiogram.

Leczenie powinno trwać od 6 do 12 miesięcy, a w przypadku zajęcia ośrodkowego układu nerwowego co najmniej 12 miesięcy. Niestety aktualnie nie ma żadnych szczepionek przeciwko bakteriom z rodzaju Nocardia spp.

Spirulina z certyfikatem – badanie zlecone przez BIOALGI Sp. z o.o. niezależnemu, akredytowanemu laboratorium badawczemu i przeprowadzone przez J.S. Hamilton Poland Sp. z o.o. Certyfikat Spiruliny bioalgi do wglądu tutaj: Spirulina – badanie (certyfikat).

Przebieg nokardiozy charakteryzuje się nawrotowością, nawet przy prawidłowym leczeniu, co dodatkowo czyni tę chorobę trudną do prowadzenia. Rokowanie jest poważne, zależy od postaci choroby. Przy zajęciu ośrodkowego układu nerwowego śmiertelność sięga nawet 80%. Dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie choroby.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Chlorella w bardzo dokładny sposób oczyszcza organizm, pomaga w likwidacji zaparć, wspiera budowanie naturalnej odporności, wspomaga odmładzanie organizm, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek, poprawia kondycję organizmu, dodaje sił witalnych, …
Zobacz tutaj ...

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu …
Zobacz tutaj ...

Chlorella i młody jęczmień – oczyszczanie i odchudzanie
Chlorella i młody jęczmień w postaci sproszkowanego soku to w 100% naturalne produkty wysokiej jakości premium. W połączeniu uzupełniają składniki odżywcze i wspomagają oczyszczanie organizmu z zalegających toksyn …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Anderson M., Kuźniar T., Nokardioza Płucna u Pacjenta z Przewlekłą Obturacyjną Chorobą Płuc – Opis Przypadku i Przegląd Literatury, 10/2012.
2. Trześniewska-Ofiara Z., Sikora K., Beck B., Mendrycka B., Woźniak-Kosek A., Ropień mózgu wywołany przez Nocardia Abscessus, Lekarz Wojskowy, 3/2022.
3. Wiciński M., Leis K., Węclewicz M., Malinowski B., Żak J., Grześk E., Grześk G., Nocardia Spp. – charakterystyka, chorobotwórczość, leczenie, Postępy Mikrobiologii, 1/2018.