Kolagen do picia
Kolagen do picia

Lit - pierwiastek śladowyLit określany jest jako śladowy pierwiastek, ponieważ występuje w przyrodzie bardzo rzadko. Pełni on jednak w organizmie szereg istotnych funkcji.

Właściwości chemiczne

Lit jest miękkim pierwiastkiem o barwie srebrzystobiałej. Pod wpływem powietrza pokrywa się matową i lekko szarą warstwą tlenku. Należy jednocześnie do najlżejszych i najbardziej reaktywnych pierwiastków, ponieważ reaguje nawet z wodą. Właśnie dlatego nie występuje w stanie wolnym w przyrodzie i należy do pierwiastków śladowych. Pierwiastek ten w 1817 roku został odkryty przez Johanna Augusta Arfredsona.

Lit w organizmie człowieka

Lit jest niemal całkowicie wchłaniany w jelicie cienkim na zasadzie dyfuzji. Z kolei wydalany jest głównie przez nerki. Po podaniu doustnym szczyt jego stężenia przypada na trzecią godzinę po spożyciu.

Biorąc to pod uwagę oszacowano, że stężenie pierwiastka w surowicy dorosłego człowieka jest w przybliżeniu proporcjonalne do jego podaży i wynosi 7-28 μg/L, przy spożyciu dziennym od 385 μg do 1540 μg. Całkowita zawartość litu w organizmie człowieka wynosi około 7 g.

U płodu jego zawartość jest 3 razy większa w I trymestrze ciąży porównując do ostatniego. Zauważono też, że móżdżek pobiera go więcej niż inne organy. Dodatkowo układ nerwowy, nerki i serce kobiet zawierają 10 – 20% więcej litu, zaś trzustka o 13% mniej niż u mężczyzn. Przykładowo w wątrobie, czy tarczycy znajduje się podobna jego zawartość u obu płci.

Mimo iż lit znajduje się we wszystkich organach i tkankach płodu, do tej pory nie poznano jego dokładnej funkcji w rozwoju prenatalnym.

Dzienne zapotrzebowanie na lit

Dzienne zapotrzebowanie osoby dorosłej na lit wynosi około 1 mg. Jest ono nieznacznie większe (zaledwie o 0,1 mg) u dzieci, młodzieży, kobiet w okresie laktacji oraz osób dializowanych. Zapotrzebowanie zwiększa się również w przypadku regularnych, długotrwałych aktywności fizycznych.

Źródła litu

Do głównych źródeł tego pierwiastka zalicza się warzywa, ryby oraz zboża. Wśród warzyw jego sporą ilością cieszą się ziemniaki i warzywa korzeniowe. W następnej kolejności należy wspomnieć o owocach i ich przetworach, a także w drożdżach. Najmniej litu znajduje się w mięsie czy mleku.

Jakie funkcje pełni lit?

Przeprowadzono badania, które wskazują lit jako obiecujący środek wspomagający terapie chorób neurodegeneracyjnych ze względu na właściwości neuroprotekcyjne. Należy także wspomnieć, że obecnie lit jest najczęściej stosowanym lekiem normotycznym w afektywnej chorobie dwubiegunowej. Ponadto może być użyteczny u dzieci w leczeniu zaburzeń zachowań agresywnych lub samouszkodzenia, co często współistnieje z opóźnieniami rozwoju.

Pozostałe funkcje litu obejmują:

  • zmniejszanie dolegliwości zespołu napięcia przedmiesiączkowego;
  • rozpuszczanie złogów kwasu moczowego (szczególnie istotne podczas leczenia dny moczanowej);
  • transport jonów przez błonę komórkową;
  • wpływ na metabolizm tłuszczów oraz obniżanie poziomu glukozy we krwi;
  • wpływ na syntezę i uwalnianie serotoniny;
  • wspomaganie leczenia opryszczki, grypy i innych infekcji;
  • regulację ilości jonów wapnia w komórce i w efekcie wpływanie na tempo przekazywania sygnałów nerwowych.

Na koniec warto wspomnieć, że lit znalazł zastosowanie również w stomatologii, gdzie wykorzystuje się go do materiałów na mosty, korony czy nakładki.

Niedobór litu

U ludzi nie zidentyfikowano objawów niedoboru litu, zauważono jednak zależność między jego zmniejszoną podażą, a zaburzeniami nastroju i osobowości, występowaniem psychoz, zwiększonej podatności na uzależnienia, zwiększoną agresją, a także zaburzeniami snu.

Nadmiar litu

Przewlekłe zażywanie litu wiąże się z różnymi objawami niepożądanymi. W pierwszych dwóch tygodniach leczenia u niektórych osób występują nudności, bóle brzucha, luźne stolce oraz uczucie zmęczenia kończyn górnych i dolnych. Jednak objawy te ustępują w trakcie dalszego leczenia. Z kolei drżenie rąk występuje u blisko 25% chorych i zmniejsza się zazwyczaj po obniżeniu dawki leku. Najczęstszym działaniem niepożądanym nadmiaru litu na nerki jest upośledzenie zdolności zagęszczania moczu.

Bibliografia

  1. Pietruczuk K., Witkowski J., Mechanizmy działania soli litu, Psychiatria, 2/2008.
  2. Kulesza B., Kulesza J., Kulesza P., Kulig M., Czabak-Garbacz R., Lit – pierwiastek zdrowia psychicznego, Lek w Polsce, 4/2015.
  3. Szymczyk H., Zakrocka I., Danilczuk Z., Lit we współczesnej medycynie, Farmacja współczesna, 10/2017.
  4. Długaszek M., Kłos A., Bertrandt J., Podaż litu w całodziennych racjach pokarmowych studentów, Problemy Higieny i Epidemiologii, 4/2012.
  5. Kliwicki S., Skuteczność profilaktycznego stosowania litu u pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową, Poznań 2013.
Polecane produkty

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Zioła i leczenie naturalnymi sposobami
Zioła i leczenie naturalnymi sposobami