Probiotyki

Probiotyki to ogólnie dostępne, doustne produkty spożywcze zawierające wyselekcjonowane kultury bakterii lub drożdży. Zalicza się je do żywności funkcjonalnej. Najczęściej są to bakterie kwasu mlekowego. Ostatnimi czasy coraz częściej wykorzystuje się te produkty w celach leczniczych. Należy jednak pamiętać, że nie są one lekami.

Czym są probiotyki?

Istnieje wiele definicji, które na przestrzeni lat ulegały wielu modyfikacjom. W 1971 roku jedna z nich określała probiotyki jako ekstrakty tkankowe stymulujące wzrost bakterii, jednak niedługo później definicję uzupełniono. W 1989 roku stworzono inną definicję, która używana jest po dzień dzisiejszy. Określa ona probiotyki jako żywe mikroorganizmy wykazujące dobroczynny wpływ na zdrowie gospodarza poprzez utrzymywanie równowagi jego mikroflory.

Funkcje probiotyków może spełniać wiele mikroorganizmów, w tym:

• drożdże (np. saccharomyces boulardii);
• bakterie kwasu mlekowego (np. gram-dodatnie ziarniaki, Lactobacillus, Lactococcus czy Carnobacterium).

Niektóre gatunki bakterii (Lactobacillus i Bifidobacterium) stanowią naturalną część mikroflory jelitowej, inne zaś bytują tam nieco w mniejszych ilościach.

Tradycyjne bakterie mlekowe związane z fermentacją żywności są bezpieczne do spożywania zarówno jako dodatki do żywności, jak i suplementów diety. Skuteczność takich produktów oraz ewentualne skutki uboczne ich stosowania różnią się w zależności od rodzaju produktu i użytego szczepu. Skutki uboczne występują przede wszystkim u osób z wrodzoną obniżoną odpornością organizmu. Grupa probiotyków ma za zadanie przede wszystkim:

• wspieranie układu pokarmowego poprzez działanie immunomodulujące;
• utrzymywanie prawidłowej flory jelitowej.

Kryteria probiotyków

Aby dany produkt mógł być nazwany probiotykiem musi spełniać określone kryteria. W związku z tym musi:

• pochodzić z naturalnej, zdrowej mikroflory jelitowej człowieka;
• być bezwzględnym lub względnym beztlenowcem;
• posiadać przynależność do ściśle określonego rodzaju i gatunku przypisanego drogą metod molekularnych;
• być odporny na działanie pH soku żołądkowego i enzymów trawiennych.

Ponadto nie powinien wykazywać właściwości patogennych ani toksycznych. Wskazane jest zaś, aby wykazywał antagonistyczne działanie w stosunku do szkodliwych bakterii układu pokarmowego. Pozytywne działanie probiotyku musi zostać potwierdzone naukowo, a sam produkt musi zachować wszystkie swe właściwości podczas przetwarzania i przechowywania.

Probiotyki – zastosowanie

Probiotyki stosuje się zarówno w leczeniu niektórych schorzeń, głównie układu pokarmowego, jak także przy antybiotykoterapii. W przypadku antybiotykoterapii, probiotyki zmniejszają jej niekorzystne skutki uboczne poprzez stabilizację ekosystemu jelitowego oraz ogólne polepszanie zdrowia pacjentów.

Choroba wrzodowa

Choroba wrzodowa (a także przewlekłe zapalenie żołądka czy dwunastnicy) jest skutkiem działania bakterii Helicobacter pylori. Wykazano, że probiotyki działają antagonistycznie do nich, chroniąc błonę śluzową dróg pokarmowych.

Alergie i AZS

Badania wykazały, że osoby przyjmujące probiotyki przez 1 miesiąc odnotowały obniżenie indeksu SCORAD (wskaźnik stopnia ciężkości AZS) przy atopowym zapaleniu skóry. Z kolei inne badanie udowodniło, że probiotyki stosowane u dzieci łagodzą przebieg kliniczny wyprysku atopowego oraz zmniejszają objawy alergii IgE-zależnej.

Zespół jelita drażliwego

W przypadku tej choroby probiotyki mają szczególne znaczenie, ponieważ:

• redukują dolegliwości bólowe;
• zmniejszają wzdęcia;
• likwidują objawy związane z kolką jelitową.

Poszczególne probiotyki (np. Lactobacillus reuteri) mogą łagodzić ogólne objawy zespołu jelita drażliwego, wpływając tym samym korzystnie na jakość życia pacjentów.

Martwicze zapalenie jelit

Choroba dotyczy głównie noworodków urodzonych przed terminem, a jej śmiertelność jest bardzo wysoka, gdyż dotyczy aż 50% pacjentów. Badania wykazały, że podawanie probiotyków wcześniakom urodzonym przed 33 tygodniem ciąży zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby i obniża jej śmiertelność.

Otyłość i nadwaga

Zarówno nadwaga, jak i jej następstwo – otyłość, mogą być wynikiem specyficznego składu mikroflory jelitowej. Odpowiednia modulacja mikroorganizmami jelitowymi może stanowić sposób zapobiegania, a nawet leczenia otyłości. Stwierdzono bowiem, że Lactobacillus rhamnosus nie powoduje wprawdzie zmniejszenia rozmiarów komórek tłuszczowych, aczkolwiek znacznie redukuje ich ilość.

Probiotyki – skutki uboczne

Jak w przypadku każdego produktu spożywczego, tak również tutaj mogą pojawić się skutki uboczne, choć nie są one zbyt częste. Należą do nich:

• dyskomfort w brzuchu;
• wzdęcia;
• nadmierne wydzielanie gazów w jelitach.

Mają one łagodny przebieg. Bardzo rzadko może dojść do infekcji, jednak dzieje się tak wyłącznie u osób z uszkodzoną śluzówką nabłonka jelit. Większym problemem jest występowanie reakcji alergicznych zarówno na probiotyk, jak i inne składniki danej żywności.

Probiotyki
Probiotyki od bioalgi zawierają aż 150 milionów wyselekcjonowanych, naturalnych i żywych szczepów bakterii. Uzupełniają dietę w składniki probiotyczne i roślinne takie jak Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kubiszewska I., Januszewska M., Rybka J., Gackowska L., Bakterie kwasu mlekowego i zdrowie: czy probiotyki są bezpieczne dla człowieka?, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 68/2014.
2. Szajewska H., Praktyczne zastosowanie probiotyków, Gastroenterologia Kliniczna, 1/2014.
3. Nowak A., Śliżewska K., Libudzisz Z., Socha J., Probiotyki – efekty zdrowotne, Żywność. Nauka, Technologia. Jakość, 4/2010.
4. Mojka K., Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje, Problemy Higieny i Epidemiologii, 3/2014.