Nasiona

Aktualizacja: 31 sierpnia 2025

Nasiona to ważny element diety zwierząt, w tym również człowieka. Stanowią części roślin, z których rozwijają się sadzonki potomne, w związku z czym są bogate w składniki odżywcze, istotne też dla ludzkiego zdrowia. Znaleźć w nich można między innymi błonnik pokarmowy, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe Omega 3-6-9 oraz witaminy z grupy B czy minerały. Z nasion można także uzyskać wysokojakościowe oleje roślinne tłoczone na zimno.

Nasiona

Zgodnie z definicją, nasiona to organ roślin nasiennych powstający z zapłodnionego zalążka i składający się z zarodka otoczonego tkanką zapasową i osłoniętego łupiną nasienną. Struktury składające się na nasiono to: zarodek, łupina nasienna oraz tkanki spichrzowe. Tkanką spichrzową mogą być bielmo (endosperma), obielmo (perysperma) i inne rodzaje tkanek.

Ze względu na główny rodzaj substancji zapasowych nasiona dzielone są na mączyste i oleiste. W nasionach mączystych kluczowym materiałem zapasowym jest skrobia, natomiast w nasionach oleistych są to tłuszcze. Czasami wyróżnia się także nasiona białkowe, gromadzące znaczne ilości zarówno białek jak i tłuszczów. Jednakże znaczna większość roślin (około 90%) to nasiona oleiste, dlatego też tłoczy się z nich oleje. Najlepiej metodą tłoczenia na zimno, aby zachować wszystkie składniki odżywcze.

Wykorzystanie nasion

Nasiona to nie tylko źródło życia roślin – w przemyśle pełnią rolę surowca o ogromnym znaczeniu gospodarczym. Z nasion zbóż (takich jak choćby: pszenica, żyto, jęczmień), ale też z nasion roślin strączkowych pozyskuje się mąki i kasze, które z kolei dalej wykorzystywane są do wypieków, potraw oraz po prostu do spożywania po ugotowaniu (w przypadku kasz, np. kasza gryczana). Stanowią więc istotną część diety większości ludzi na całym świecie.

Z nasion tłoczy się cenne w NNKT oleje roślinne, zwłaszcza jeśli są one nierafinowane i tłoczone na zimno. Stanowią bardzo dobre uzupełnienie wielu potraw oraz bywają spożywane w formie suplementacyjnej (np. 1 łyżeczka oleju lnianego lub oleju z czarnuszki siewnej dziennie). Jeśli olej jest rafinowany, również znajduje szerokie zastosowanie, ponieważ idealnie nadaje się do smażenia i innych obróbek termicznych. Nasiona chia, dyni, słonecznika, sezamu stosuje się natomiast jako składniki musli, batonów, pieczywa.

Nasiona są też wykorzystywane w medycynie, zarówno medycynie alternatywnej, jak i we współczesnej farmakoterapii. Zawierają substancje aktywne, np. tymochinon izolowany z czarnuszki siewnej czy sylimaryna izolowana z ostropestu. Mają one działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwalergiczne, przeciwgrzybicze i wiele innych. Nasiona bywają wykorzystywane w preparatach wspomagających trawienie, detoksykację, odporność organizmu.

Oleje i ekstrakty pozyskiwane z nasion roślin są cennymi składnikami kosmetyków do skóry, włosów i paznokci. Stosowane w całości mogą być pożądanym składnikiem peelingów mechanicznych. Są też stosowane jako źródło włókien roślinnych. Z nasion konopi, lnu, bawełny pozyskuje się tworzywa do produkcji tkanin. Z tych zaś szyje się naturalną, wysokiej jakości odzież. Nasiona służą też do dalszego rozmnażania roślin. Wystarczy posiać je w glebie przy odpowiednich warunkach, aby za jakiś czas zebrać plony.

Czy nasiona są zdrowe?

W nasionach znajdziemy bardzo duże ilości:

• niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych;
• błonnika pokarmowego;
• pełnowartościowego białka;
• składników mineralnych;
• witamin, również witamin z grupy B;
• fitosteroli;
• antyoksydantów.

Tym samym są źródłem składników odżywczych i biologicznie aktywnych. Uzupełniają niedobory pokarmowe, poprawiają pamięć i koncentrację, wspierają kondycję skóry, włosów i paznokci. Poprawiają trawienie, zapewniają uczucie sytości, regulują poziom cukru we krwi. Przykłady korzystnie działających na zdrowie, urodę i samopoczucie ziaren i nasion to: nasiona konopi, nasiona lnu, ziarna słonecznika, sezam, pestki dyni, siemię lniane, nasiona chia.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Wysokiej jakości oryginalna, egipska czarnuszka siewna (Nigella sativa) w kapsułkach to wygodny sposób na codzienne wsparcie odporności, układu pokarmowego i zdrowej skóry, z pełnią cennych składników aktywnych. Chroni komórki przed wolnymi rodnikami …
Zobacz tutaj ...

Bio olej z czarnuszki w płynie 100% naturalny
Olej z czarnuszki tłoczony na zimno, dzięki swoim właściwościom może pomóc w zwalczaniu wszelkiego rodzaju problemach skórnych. Chroni komórki organizmu przed wolnymi rodnikami co powoduje, że skóra wygląda młodziej …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kubala S., Wojtyla Ł., Garnczarska M., Fizjologiczne i biochemiczne podstawy kondycjonowania nasion, Postępy Biologii Komórki, 2/2013.
2. Lewicki P., Kiełki nasion jako źródło cennych składników odżywczych, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6/2010.