Aminokwasy egzogenne

Aktualizacja: 11 października 2025

Aminokwasy egzogenne (ang. essential amino acids – EAA) to niezbędne związki organiczne tworzące białka, których organizm człowieka nie potrafi samodzielnie wyprodukować. Oznacza to, że muszą być one dostarczane z pożywieniem lub poprzez odpowiednią suplementację. Pełnią kluczową rolę w procesach wzrostu, regeneracji tkanek, utrzymaniu prawidłowego metabolizmu, a także w pracy układu odpornościowego i układu nerwowego. Niedobór aminokwasów egzogennych może prowadzić do osłabienia mięśni, spadku koncentracji oraz zaburzeń regeneracji po wysiłku fizycznym. Ich dobrym źródłem są produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak mięso, ryby, jaja czy nabiał, a także roślinne, w tym Spirulina i Chlorella. Te mikroskopijne algi zawierają komplet aminokwasów egzogennych, dzięki czemu stanowią wartościowe wsparcie dla osób ograniczających spożycie produktów zwierzęcych oraz dbających o naturalną, zbilansowaną dietę. Regularne dostarczanie EAA sprzyja zachowaniu siły, sprawności i ogólnej witalności organizmu.

Aminokwasy egzogenne – charakterystyka

Do grona aminokwasów egzogennych zaliczyć można następujące związki chemiczne:

• fenyloalanina – prekursor tyrozyny, dopaminy, noradrenaliny i adrenaliny, kluczowych neuroprzekaźników w układzie nerwowym. Wspiera funkcje mózgu, nastrój i koncentrację. W największych ilościach znaleźć ją można w rybach, jajkach, mięsie oraz soi. Ewentualne niedobory mogą dotyczyć osób przebywających na dietach roślinnych;
• izoleucyna – uczestniczy w regeneracji mięśni, produkcji hemoglobiny i regulacji poziomu cukru (reguluje glikemię). Wspomaga gojenie się ran oraz uszkodzeń skóry. Jej źródłami są jaja, ryby, drób, ale także orzechy czy soczewica;
• leucyna – najważniejszy aminokwas anaboliczny, ponieważ stymuluje syntezę białek mięśniowych. Odpowiada jednak nie tylko za wzrost i regenerację mięśni, ale też zapobiega procesom katabolizmu (rozpadu). Jej najlepszymi źródłami są kurczak, wołowina, jajka, mleko;
• lizyna – kluczowa do wewnątrzustrojowej syntezy kolagenu, hormonów i enzymów. Ponadto wspomaga odporność, gojenie się ran i wchłanianie wapnia. Źródłami lizyny są zwłaszcza ryby, mięso, ser, rośliny strączkowe;
• metionina – to istotne źródło siarki w diecie człowieka. Siarka natomiast jest pierwiastkiem wspierającym m.in. kondycję włosów, skóry i paznokci. Dodatkowo odpowiada za detoksykację organizmu, syntezę kreatyny. Znaleźć ją można w sezamie, jajkach, cebuli oraz czosnku;
• treonina – buduje kolagen i elastynę, wspiera układ nerwowy. Pomaga w trawieniu i funkcjonowaniu wątroby. Jej źródłami są ser, jaja, nasiona, tofu, ryby;
• tryptofan – ważny prekursor serotoniny i melatoniny, tym samym wpływa na nastrój, sen i reguluje apetyt. Jego źródłami są indyk, banany, mleko, pestki dyni, czekolada;
• walina – wspiera metabolizm mięśniowy i regenerację tkanek, poprawia wytrzymałość organizmu i dodaje energii. Znaleźć ją można w soi, grzybach, orzechach, produktach mlecznych;
• histydyna – prekursor histaminy, istotnego związku chemicznego dla odpowiedzi immunologicznej. Odpowiada również za wsparcie wzrostu, naprawę tkanek i produkcję czerwonych krwinek (erytrocyty). Bogate w nią są mięso, ryby, mleko, ryż, pszenica;
• arginina – to aminokwas egzogenny warunkowo, odpowiadający za produkcję tlenku azotu, który rozszerza naczynia krwionośne. Dodatkowo poprawia krążenie, gojenie się ran, funkcje seksualne. Jej źródłami są orzechy, nasiona, mięso, soja, czekolada.

Wszystkie te związki powinny być dostarczane organizmowi w odpowiednich ilościach na każdym etapie życia.

Suplementacja aminokwasów egzogennych

Suplementacja aminokwasów egzogennych może przynieść korzyści w przypadku zwiększonego zapotrzebowania organizmu. Dotyczy to szczególnie osób intensywnie trenujących, będących w trakcie rekonwalescencji, stosujących diety eliminacyjne (np. dieta wegańska) lub zmagających się z niedoborami białka. W takich sytuacjach aminokwasy wspierają regenerację mięśni, odbudowę tkanek i ogólną odporność organizmu.

Spirulina z certyfikatem – badanie zlecone przez BIOALGI Sp. z o.o. niezależnemu, akredytowanemu laboratorium badawczemu i przeprowadzone przez J.S. Hamilton Poland Sp. z o.o. Certyfikat Spiruliny bioalgi do wglądu tutaj: Spirulina – badanie (certyfikat).

Najczęściej wybierane preparaty to BCAA (Branched-Chain Amino Acids) zawierające leucynę, izoleucynę i walinę oraz EAA (Essential Amino Acids), czyli kompleks wszystkich aminokwasów egzogennych. Coraz większą popularnością cieszą się również naturalne źródła aminokwasów, takie jak Spirulina i Chlorella. Obie algi dostarczają pełnowartościowego białka roślinnego i wszystkich niezbędnych aminokwasów, co czyni je wartościowym uzupełnieniem diety, zwłaszcza dla osób aktywnych fizycznie lub ograniczających spożycie produktów zwierzęcych.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Chlorella w bardzo dokładny sposób oczyszcza organizm, pomaga w likwidacji zaparć, wspiera budowanie naturalnej odporności, wspomaga odmładzanie organizm, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek, poprawia kondycję organizmu, dodaje sił witalnych, …
Zobacz tutaj ...

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Firlit M., Aminokwasy w żywieniu wegetariańskim, Zielone Brygady. Pismo ekologów, 7-8/2005.
2. Bernaś E., Jaworska G., Zawartość aminokwasów w mrożonkach i konserwach sterylizowanych z borowika szlachetnego, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6/2010.
3. Różańska D., Regulska-Ilow B., Salomon A.,Kawicka A., Konikowska K.,Zatońska K., Szuba A., Ocena wartości odżywczych białka na podstawie jego składu aminokwasowego w dietach studentek dietetyki, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 3/2015.
4. Kurylas A., Kwiatkowska-Pamula A., Gniza D., Rodzaj suplementacji oraz motywy jej stosowania u mężczyzn podejmujących rekreacyjną aktywność fizyczną na siłowni, Journal of Education, Health and Sport, 7/2017.