Nadciśnienie płucne

Aktualizacja: 4 listopada 2025

Nadciśnienie płucne to poważne zaburzenie układu krążenia, w którym dochodzi do trwałego podwyższenia ciśnienia w tętnicy płucnej (najczęściej powyżej 20 mm Hg). Choć początkowo może przebiegać bezobjawowo, jednak z czasem prowadzi do znacznego obciążenia prawej komory serca i postępującej niewydolności krążenia. Nadciśnienie płucne nie stanowi jednorodnej jednostki. Może mieć różne przyczyny, zarówno kardiologiczne (np. wady serca, niewydolność lewej komory), jak i pulmonologiczne (np. przewlekłe choroby płuc), a także autoimmunologiczne czy zakrzepowo-zatorowe. Ze względu na złożony charakter schorzenia, kluczowe znaczenie ma wczesne rozpoznanie i wdrożenie leczenia przyczynowego. Zaniedbane lub późno wykryte nadciśnienie płucne może prowadzić do ciężkich powikłań, zagrażających życiu pacjenta. Właściwa diagnostyka, regularna kontrola stanu zdrowia oraz kompleksowa, specjalistyczna opieka pozwalają jednak skutecznie spowolnić jego rozwój i poprawić jakość życia chorych.

Nadciśnienie płucne – przyczyny

Nadciśnienie płucne stanowi istotny problem zdrowotny na świecie. Schorzenie dotyczy wszystkich grup wiekowych. Statystyki wskazują, że częstość występowania wynosi około 1% w całej populacji ludzi na świecie. Przyczyny nadciśnienia płucnego stanowią m.in.:

• wady wrodzone serca, np. ubytek w przegrodzie międzykomorowej lub międzyprzedsionkowej;
• choroby tkanki łącznej, np. twardzina układowa, toczeń układowy;
• zakażenie HIV;
• marskość wątroby (nadciśnienie wrotne);
• leki i toksyny, np. niektóre leki zmniejszające apetyt, niektóre narkotyki, np. amfetamina;
• niewydolność lewej komory serca, wady zastawki mitralnej i aortalnej;
• ciężkie choroby płuc;
• przebyta zatorowość płucna;
• mutacje genetyczne.

Jeśli nie znajdzie się przyczyny nadciśnienia płucnego, lekarz rozpoznaje tzw. idiopatyczne nadciśnienie płucne. Niektóre rodzaje nadciśnienia płucnego mogą mieć podłoże genetyczne i być dziedziczone. Dotyczy to głównie przypadków bez uchwytnej przyczyny (idiopatycznego). Mutacja genu BMPR2, która najczęściej odpowiada za rozwój dziedziczonego nadciśnienia płucnego występuje u 25% pacjentów ze sporadycznym (jeden przypadek w rodzinie) idiopatycznym nadciśnieniem płucnym oraz u 75% pacjentów z rodzinną (więcej niż jeden przypadek w rodzinie) postacią nadciśnienia płucnego.

Nadciśnienie płucne – objawy

Objawy nadciśnienia płucnego wynikają przede wszystkim z dysfunkcji prawej komory. Podstawowym, najważniejszym zgłaszanym objawem jest duszność pojawiająca się przy
wykonywaniu wysiłków fizycznych o coraz mniejszej intensywności. Inne częste symptomy, które występują w przebiegu choroby, to:

• szybkie męczenie się oraz przyspieszony oddech w czasie wysiłku;
• duszność nasilająca się podczas pochylania się;
• kołatanie serca;
• krwioplucie;
• zwiększenie masy ciała z powodu nadmiernej retencji płynów;
• stany przedomdleniowe i omdlenia (z reguły pojawiające się podczas wykonywania wysiłku fizycznego lub po jego zakończeniu).

Objawy mogą być zróżnicowane zarówno pod względem rodzaju, jak i nasilenia. Zależą od wieku pacjenta, jego ogólnego stanu zdrowia oraz bezpośredniej przyczyny nadciśnienia płucnego.

Diagnostyka nadciśnienia płucnego

Diagnostyka nadciśnienia płucnego powinna obejmować kilka istotnych badań. Najczęściej wykonuje się EKG oraz RTG, jak również ECHO serca. Zwłaszcza ECHO serca dostarczy informacji na temat morfologii serca, nieprawidłowości zastawkowych, a także pozwoli oszacować poszczególne parametry hemodynamiczne. Do ustalenia ostatecznego rozpoznania nadciśnienia płucnego konieczne jest jednak wykonanie cewnikowania prawych jam serca. Jest to złoty standard w diagnozowaniu i klasyfikowaniu tej choroby. Badanie wykonywane w renomowanych placówkach przez doświadczonych lekarzy jest uznawane za bezpieczne, a ewentualne ryzyko powikłań za niskie.

Nadciśnienie płucne – leczenie

W leczeniu nadciśnienia płucnego ważne jest wielokierunkowe podejście. Stosuje się:

• leczenie farmakologiczne – inhibitory fosfodiesterazy typu 5 (np. sildenafil, tadalafil), które rozszerzają naczynia płucne, a także antagoniści receptora endotelinowego (np. bosentan, ambrisentan), które zmniejszają napięcie naczyń. Zastosować można też stymulatory cyklazy guanylanowej (np. riocyguat), ponieważ poprawiają przepływ krwi przez płuca;
• terapię wspomagającą – tlenoterapia (przy niedotlenieniu), diuretyki (zmniejszają obciążenie serca), leki przeciwzakrzepowe (zapobiegają zakrzepicy w naczyniach płucnych), rehabilitacja oddechowa (poprawia tolerancję wysiłku);
• leczenie chirurgiczne – przeszczep płuc lub serca i płuc, jednak wyłącznie w zaawansowanych przypadkach;
• septostomia przedsionkowa – rzadko stosowana procedura poprawiająca przepływ krwi.

Plan leczenia ustalany jest indywidualnie. Nie każda placówka zajmuje się leczeniem nadciśnienia płucnego. Dzięki nowoczesnym terapiom ponad 90% pacjentów przeżywa pierwszy rok leczenia, a wielu z nich funkcjonuje aktywnie przez wiele lat.

Nadciśnienie płucne – suplementacja

Suplementacja w nadciśnieniu płucnym może stanowić wartościowy element wspierający terapię. Jednak powinna być zawsze prowadzona ostrożnie i po konsultacji z lekarzem. Jednym z najlepiej przebadanych związków wspomagających układ sercowo-naczyniowy jest koenzym Q10, który uczestniczy w procesach wytwarzania energii w komórkach mięśnia sercowego i wykazuje silne działanie antyoksydacyjne. Jego odpowiedni poziom może wspierać pracę serca, poprawiać wydolność krążenia oraz redukować stres oksydacyjny (czynnik odgrywający rolę w progresji choroby).

Uzupełniająco warto zwrócić uwagę na magnez, potas oraz witaminy z grupy B, które wspomagają funkcję mięśni (w tym mięśnia sercowego) i uczestniczą w regulacji ciśnienia krwi. W niektórych przypadkach pomocna może być również arginina. To aminokwas biorący udział w produkcji tlenku azotu, naturalnie rozszerzającego naczynia krwionośne. Należy jednak podkreślić, że dowody dotyczące skuteczności argininy w nadciśnieniu płucnym są ograniczone, dlatego jej stosowanie powinno być indywidualnie ocenione przez lekarza.

Suplementacja nie zastępuje leczenia przyczynowego ani farmakoterapii. Może jednak stanowić cenne uzupełnienie kompleksowego podejścia terapeutycznego, ukierunkowanego na poprawę funkcji układu krążenia i jakości życia pacjenta.

Koenzym Q10 (100 mg) bioalgi
Koenzym Q10, który Państwu oferujemy pozyskiwany jest przy użyciu naturalnego procesu fermentacji. Jest to czysty izomer trans, w 100% naturalny i identyczny jak Koenzym Q10 występujący w naszym organizmie, dzięki czemu bardzo wysokiej biodostępności.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Pęksa J., Rozpoznawanie i leczenie nadciśnienia płucnego – wytyczne ESC z 2022 r. w pigułce, Lekarz POZ, 1/2023.
2. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.