Dieta wysokotłuszczowa to taki styl żywienia, w którym zwiększamy podaż składników tłuszczowych, często kosztem zmniejszenia źródeł węglowodanów. Jedną z najbardziej rozpowszechnionych diet wysokotłuszczowych jest tzw. dieta ketogeniczna (dieta keto). Decydując się na jakikolwiek inny, odbiegający od normy i podstawowych zaleceń plan żywienia, warto upewnić się, że nie ma ku temu żadnych przeciwwskazań zdrowotnych. Nie każdy człowiek (a tym bardziej pacjent) może bowiem pozwolić sobie na zwiększanie podaży tłuszczu w diecie.
Spis treści
Na czym polega dieta wysokotłuszczowa?
Dieta wysokotłuszczowa opiera się na kilku kluczowych założeniach (celach), a są nimi:
- zwiększenie spożycia tłuszczów (najlepiej nienasyconych);
- umiarkowane lub niskie spożycie białka;
- ograniczenie węglowodanów (czasem mocno, jak w diecie keto);
- opieranie diety na tłuszczach roślinnych i naturalnych tłuszczach zwierzęcych.
Oczywiście nie oznacza to, że na diecie wysokotłuszczowej spożywamy wszystko, co jest bogate w tłuszcze, w tym fast foody, słone przekąski i słodycze. Wręcz przeciwnie. Każda zdrowa i zbilansowana dieta, także wysokotłuszczowa, ogranicza podaż niezdrowej żywności lub żywności wysokoprzetworzonej. W tym przypadku źródła tłuszczów powinny być raczej zdrowe, a już z pewnością naturalnego pochodzenia.
Wyróżniamy kilka rodzajów diety wysokotłuszczowej. Najczęściej jest to wspomniana dieta ketogeniczna, jednak równie dobrze może to być dieta LCHF (Low Carb High Fat), czyli umiarkowane ograniczenie węglowodanów bez konieczności wchodzenia w ketozę, a także dieta wysokotłuszczowa medyczna stosowana np. w leczeniu padaczki lekoopornej. Pozostałe rodzaje diety wysokotłuszczowej to: dieta Mediterranean HF (wysokotłuszczowa śródziemnomorska), dieta Atkinsa, dieta carnivore (mięsna) w wersji wysokotłuszczowej, dieta paleo wysokotłuszczowa.
Na czym polega dieta ketogeniczna?
Jako że jedną z najbardziej podstawowych i klasycznych diet wysokotłuszczowych jest dieta ketogeniczna, warto opisać jej mechanizm i założenie nieco bliżej. Podczas stosowania diety keto węglowodany zastępowane są składnikami wysokotłuszczowymi tak, aby ich ilość w trakcie wszystkich przyjmowanych posiłków w ciągu dnia nie przekraczała 50 g. W początkowej fazie stosowania tej diety podaż węglowodanów powinna być jeszcze silniej zredukowana – do około 20 g na dobę. Podczas tak niskiej dostępności węglowodanów, dochodzi do adaptacji organizmu, konsekwencją czego jest przekierowanie metabolizmu na wykorzystanie kwasów tłuszczowych jako wiodącego substratu energetycznego.
Stosowanie diety ketogenicznej wymaga nadzoru medycznego (np. dietetyka klinicznego), ponieważ może wiązać się z występowaniem efektów ubocznych. W początkowym okresie są one związane z zaburzoną pracą układu pokarmowego wynikającą z nadmiernej ilości przyjmowanych tłuszczów i mogą obejmować nudności, wymioty i obstrukcję. Należy podkreślić, że nie każda dieta wysokotłuszczowa jest dietą ketogeniczną.
Czy dieta wysokotłuszczowa jest zdrowa?
Dieta wysokotłuszczowa może być zdrowa, ale zależy to od jej rodzaju, jakości tłuszczów i indywidualnego stanu zdrowia. Nie każda dieta wysokotłuszczowa działa tak samo – jedne mogą poprawiać zdrowie, a inne szkodzić. Dieta wysokotłuszczowa może być korzystna dla zdrowia, jeśli spożywane tłuszcze są dobrej jakości (oliwa z oliwek, awokado, orzechy, pestki, oleje roślinne tłoczone na zimno, tłuste ryby morskie, masło i jajka w umiarkowaniu). Takie tłuszcze wspierają serce, działają przeciwzapalnie, pomagają kontrolować apetyt, stabilizują poziom glukozy. Nie bez powodu wysokotłuszczowa dieta śródziemnomorska uchodzi za jedną z najzdrowszych diet świata.
Ważne, aby przed zastosowaniem diety wysokotłuszczowej skontrolować stan swojego zdrowia i wykluczyć wszelkie możliwe przeciwwskazania do niej. Przykładowo przeciwwskazania do diety ketogenicznej to zaawansowane choroby wątroby, choroby trzustki i nerek, cukrzyca typu 1, ciąża i okres karmienia piersią, zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia).
Bibliografia
- Pondel N., Liśkiewicz A., Liśkiewicz D., Dieta ketogeniczna – mechanizm działania i perspektywy zastosowania w terapii: dane z badań klinicznych, Postępy Biochemii 66 (3) 2020.
- Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
Zostaw komentarz