SIBO

Aktualizacja: 4 sierpnia 2023

SIBO (ang. small intestinal bacterial overgrowth) to zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, objawiający się nadmierną kolonizacją bakterii w tym narządzie. W warunkach prawidłowych wspomniane bakterie powinny występować wyłącznie w świetle okrężnicy. Obraz kliniczny SIBO jest niespecyficzny. Diagnostyką i leczeniem choroby zajmuje się gastroenterolog i dietetyk.

SIBO – przyczyny

W warunkach prawidłowych w jelicie cienkim występują takie grupy bakterii jak: Lactobacillus, enterokoki, tlenowe bakterie Gram-dodatnie oraz względnie beztlenowe. Aby chronić jelita przed nadmiernym gromadzeniem się bakterii, ustrój stale wytwarza kwas żołądkowy, żółć, a także immunoglobuliny IgA. Barierami ochronnymi są też prawidłowa perystaltyka jelit oraz obecność zastawki krętniczo-kątniczej. Przyczyny SIBO wiążą się w głównej mierze bezpośrednio z dysfunkcją tych mechanizmów. Czynniki ryzyka SIBO:

• zespół jelita drażliwego IBS;
• niedrożność rzekoma jelit;
• usunięcie zastawki krętniczo-kątniczej podczas operacji na jamie brzusznej;
• cukrzyca;
• przewlekłe zapalenie trzustki;
• mukowiscydoza;
• marskość wątroby;
• niewydolność nerek;
• zespoły niedoboru odporności z AIDS na czele;
• przyjmowanie leków wpływających na motorykę układu pokarmowego, np. inhibitorów pompy protonowej czy opioidów;
• podeszły wiek pacjenta.

I wiele innych. Dodatkowo wyróżniamy 2 podstawowe rodzaje rozrostu bakterii w SIBO:

• górnego odcinka przewodu pokarmowego – w tej postaci dominują bakterie Gram-ujemne pochodzące z jamy ustnej – Streptococcus viridans i Prevotella spp.;
• dolnego odcinka przewodu pokarmowego – dominują tu głównie bakterie Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Enterococcus spp., Proteus mirabilis i Clostridium spp.

Intensywny rozrost bakterii wywołuje wzmożoną fermentację węglowodanów i wytwarzanie gazów, które napinając ścianę jelita, wywołują dyskomfort, a nawet dolegliwości bólowe w jamie brzusznej. Obecność nadmiernej ilości gazów stała się współcześnie podstawą rekomendowanej diagnostyki SIBO za pomocą testów oddechowych.

SIBO – objawy

Objawy zespołu są niespecyficzne, mogą wskazywać na wiele innych chorób układu pokarmowego, a nawet ogólnoustrojowych. Najczęściej są to:

• bóle brzucha;
• wzdęcia i gazy;
• biegunka;
• odbijanie;
• niestrawność;
• niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza;
• niedobory witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz witaminy B12;
• zmęczenie;
• pogorszenie koncentracji.

Objawy te różnią się częstotliwością, intensywnością i czasem występowania. W rzeczywistości przebieg SIBO wśród pacjentów tej samej płci i w tej samej grupie wiekowej może się znacząco różnić.

SIBO – diagnostyka

Złotym standardem diagnostyki SIBO jest obecnie test oddechowy. Takie testy opierają się na zasadzie, że komórki ludzkie nie wytwarzają wodoru ani metanu, a obecność tych gazów w oddechu wskazuje na metabolizm niestrawionych węglowodanów przez drobnoustroje jelitowe. Uzupełnieniem diagnostyki jest gastroskopia z pobraniem wycinka błony śluzowej, kolonoskopia oraz USG jamy brzusznej. Badania te nie potwierdzą SIBO, jednak są pomocne w diagnostyce różnicowej i wykluczaniu innych przyczyn obserwowanego przez pacjenta obrazu klinicznego.

Leczenie SIBO

Zespół przerostu flory bakteryjnej w jelicie cienkim nie ma swoistego leczenia. Kluczowe jest działanie przyczynowe, czyli m.in. zamiana leków na inne, niewywołujące SIBO, normalizacja poziomu glukozy we krwi czy korekta chirurgiczna. Następnie pacjentowi podaje się antybiotyki celem zmniejszenia ilości kolonii bakteryjnych w jelicie cienkim. Nie potwierdzono jednak całkowitego wyleczenia SIBO przy pomocy antybiotyków, a ich stosowanie może wpływać niekorzystnie na fizjologiczną, pożądaną mikroflorę jelitową.

Szczególną uwagę poświęca się dietoterapii w SIBO. Najskuteczniejszą dietą o potwierdzonych efektach aż u 85% badanych jest tzw. FODMAP. Jej podstawą jest spożywanie posiłków o niskiej zawartości fermentowalnych oligosacharydów, disacharydów i monosacharydów oraz polioli. Może trwać maksymalnie 4-6 tygodni, a w jej przebiegu ogranicza się spożycie prebiotyków, takich jak np. inulina.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Zadrożna K., Wysokińska O., Małek A., Iwaniszyn-Zapołoch K., Wójcik B., Fabiś M., Żyga J., Diagnostyka i leczenie zespołu przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim, Journal of Education, Health and Sport, 12/2022.
2. Jabłkowski M., Białkowska-Warzecha J., Jabłkowska A., Zespół rozrostu bakteryjnego – SIBO. Jak go diagnozować i leczyć w praktyce lekarza rodzinnego w świetle nowych wytycznych?, Lekarz POZ, 1/2022.
3. Regan K., Wylecz SIBO optymalną dietą low-fodmap, Wydawnictwo Vital, Białystok 2021.
4. Jabłkowski M., Kaliuta V., Dysbioza jelitowa w patofizjologii IBS – SIBO a zespół jelita nadwrażliwego, Fizjoterapia Polska, 2/2022.