Jak działa kolagen?

Aktualizacja: 18 listopada 2023

Jako że jest to podstawowe białko budulcowe organizmu człowieka, każdy powinien wiedzieć, jak działa kolagen. Jego niedobory negatywnie wpływają nie tylko na urodę, ale i zdrowie oraz sprawność fizyczną. Warto zatem poznać właściwości kolagenu, jego rolę w ustroju oraz sposoby na uzupełnianie niedoborów.

Kolagen w organizmie człowieka

Kolagen buduje wiele różnych tkanek organizmu, a jego struktura jest różnorodna w zależności od miejsca występowania i pełnionej funkcji. Wyróżnia się 28 podstawowych rodzajów kolagenu, a każdy z nich różni się nieco miejscem swojego występowania. Kolagen m.in. chroni narządy wewnętrzne (nerki, żołądek, wątrobę), tworząc sprężyste rusztowanie wokół nich. Podstawową funkcją tego białka jest łączenie ze sobą komórek, dlatego stanowi element budulcowy większości organów, zwłaszcza skóry, kości, zębów, chrząstek stawowych i naczyń krwionośnych.

Kolagen, niezależnie od swego pochodzenia, zawiera 19 aminokwasów, w tym hydroksyprolinę, która nie występuje w innych białkach. Jego nietypowy skład aminokwasowy wiąże się z wysoką zawartością glicyny i proliny, przy jednoczesnym braku cysteiny, cystyny i tryptofanu (z wyjątkiem kolagenu III). Inną rzadką cechą kolagenu jest regularność rozmieszczenia aminokwasów.

Jak działa kolagen?

Kolagen jest podstawowym materiałem budulcowym większości tkanek ludzkiego organizmu. Zaburzenia syntezy i przekształcania włókien kolagenowych zwiększają kruchość kości i podatność na złamania. Wynika to z następczego odwapnienia szkieletu kostnego, który w aż 90% składa się właśnie z kolagenu i jego połączeń z wapniem, magnezem czy fosforem. Dodatkowo kolagen odpowiada za właściwą produkcję mazi stawowej oraz stan chrząstki pokrywającej powierzchnie stawowe.

Udowodniono, że odpowiada za jej odporność na rozciąganie oraz zapewnia jej odpowiedni kształt. Kolagen gwarantuje skuteczniejsze wchłanianie składników mineralnych i zwiększa gęstość kości. Stymuluje aktywność komórek chrzęstnych i wspiera procesy ochronne w obrębie tej tkanki.

W układzie immunologicznym kolagen chroni przed przedostawaniem się drobnoustrojów chorobotwórczych oraz toksyn. Jest nośnikiem niektórych leków, np. interferonów. Zapewnia ciągłość procesów odnowy komórkowej w skórze oraz utrzymuje właściwy poziom jej nawilżenia, co wpływa na jej odpowiednią sprężystość, wygląd i kondycję. Przyspiesza gojenie się ran i tworzenie wysokojakościowej blizny. Szczególne działanie przypisuje się właśnie skórze, włosom i stawom. Wykazano, że regularna suplementacja kolagenu i utrzymywanie go na wysokim poziomie w organizmie:

• łagodzi objawy przewlekłych schorzeń narządu ruchu, np. sztywności stawów, bólu stawów;
• wzmacnia kości i zmniejsza ryzyko ewentualnych złamań czy kontuzji stawowych;
• wzmacnia skórę i chroni ją przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak promieniowanie UV czy zmiany temperatury;
• zwiększa jędrność i elastyczność skóry, a także opóźnia pojawianie się zmarszczek mimicznych;
• zmniejsza nadmierne wypadanie włosów, wzmacnia je i sprawia, że nie puszą się tak bardzo.

Niedostateczna ilość kolagenu w organizmie wiąże się z szeregiem niechcianych konsekwencji. Po 25. roku życia spada synteza tego białka, co ulega jeszcze większemu przyspieszeniu w okresie menopauzy, jako wynik zmian hormonalnych. Około 60. roku życia organizm nie wytwarza już endogennego kolagenu.

Uzupełnianie niedoborów kolagenu

Poza wiekiem istnieje wiele czynników ryzyka, które przyczyniają się do spadku poziomu kolagenu. Są to m.in. ekspozycja skóry na promieniowanie UV, nieodpowiednia dieta uboga w aminokwasy, palenie papierosów czy silny stres w życiu codziennym. Dlatego warto dbać, aby uzupełniać poziom kolagenu na bieżąco. Przede wszystkim należy wyeliminować ze swojego życia czynniki ryzyka, następnie warto rozpocząć systematyczną suplementację. Wysoką biodostępnością cieszy się kolagen wołowy w postaci proszku do rozpuszczania w wodzie. Kolagen naturalny do picia nie tylko uzupełnia występujące niedobory, ale i stymuluje komórki ustroju do endogennej produkcji tego białka. Jednocześnie warto suplementować witaminę C.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję "smaru" przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kaziród K., Hunek A., Zapała M., Wiśniewska-Skomra J., Chmielarz K., Tylutka K., Hapon A., Suplementacja kolagenem – czy przynosi realne korzyści?, Quality in Sport, 13/2023.
2. Tomaszewski W., Paradowska A., Analiza skuteczności terapeutycznej kolagenu w formie iniekcyjnej w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów, Medycyna Sportowa, 37/2021.
3. Czubak K., Żbikowska H., Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów, Annales Academiae Medicae Silesiensis, 4/2014.
4. Nowicka-Zuchowska A., Zuchowski A., Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru, Lek w Polsce, 11/2019.