Kwasy Omega

Aktualizacja: 1 października 2025

Kwasy Omega to wielonienasycone kwasy tłuszczowe, organiczne związki chemiczne, których organizm człowieka nie potrafi samodzielnie zsyntezować. Muszą być dostarczane wraz z dietą i mimo ogólnej dostępności w produktach spożywczych, spożycie zwłaszcza kwasów Omega 3 w Polsce wciąż znajduje się na dość niskim poziomie. Warto o to dbać, ponieważ kwasy Omega pełnią w organizmie człowieka istotne funkcje na każdym etapie życia.

Kwasy Omega – charakterystyka

Kwasy Omega to organiczne związki chemiczne, których nazwa pochodzi od położenia pierwszego wiązania podwójnego w cząsteczce – przy trzecim (Omega 3), szóstym (Omega 6) lub dziewiątym (Omega 9) atomie węgla od końca łańcucha węglowego. Jak można więc zauważyć, wyróżniamy 3 podstawowe grupy niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych Omega.

Pierwszą są kwasy Omega 3, do których zaliczamy:

• kwas alfa-linolenowy (ALA) – pod względem budowy chemicznej ma 18 atomów węgla, 3 wiązania podwójne. Jest prekursorem kwasów EPA i DHA, które również należą do grona Omega 3. Znaleźć go można w największych ilościach w siemieniu lnianym, oleju lnianym, orzechach włoskich, nasionach chia;
• kwas eikozapentaenowy (EPA) – pod względem budowy chemicznej ma 20 atomów węgla, 5 wiązań podwójnych. Działa przeciwzapalnie, wspiera układ krążenia. Znaleźć go można zwłaszcza w tłustych rybach morskich takich jak makrela czy łosoś;
• kwas dokozaheksaenowy (DHA) – pod względem budowy chemicznej ma 22 atomy węgla, 6 wiązań podwójnych. Jest kluczowy dla mózgu i siatkówki oka. Znajduje się między innymi w tranie, algach (m.in. Spirulina, Chlorella) i rybach morskich.

Do grona kwasów tłuszczowych Omega 6 zaliczamy następujące związki:

• kwas linolowy (LA) – pod względem budowy chemicznej ma 18 atomów węgla, 2 wiązania podwójne. To prekursor innych kwasów Omega 6, znajdujący się głównie w olejach roślinnych tłoczonych na zimno, np. oleju z ogórecznika, oleju sojowym czy oleju kukurydzianym;
• kwas gamma-linolenowy (GLA) – ma działanie przeciwzapalne, wspiera prawidłową kondycję skóry na każdym etapie życia, a znaleźć go można również w wymienionych wyżej olejach roślinnych;
• kwas arachidonowy (ARA) – wspiera funkcje mózgu, ale może działać prozapalnie. Znajduje się między innymi w mięsie czy jajach.

Ostatnią grupą są kwasy Omega 9, które omawiane są zwykle nieco rzadziej, ponieważ organizm człowieka jest w stanie samodzielnie je wytworzyć w pewnych ilościach, które pokryją dzienne zapotrzebowanie na nie. Są nimi:

• kwas oleinowy (OA) – związek tłuszczowy jednonienasycony, mający 18 atomów węgla, jedno wiązanie podwójne. Najczęściej występujący Omega 9 w diecie człowieka. Znajduje się między innymi w produktach takich jak awokado, oliwa z oliwek, orzechy, migdały;
• kwas erukowy (EA) – pod względem chemicznych posiada dłuższy łańcuch (22C). Jest obecny w oleju rzepakowym (w odmianach o niskiej zawartości EA);
• kwas nerwonowy (NA) – występuje w układzie nerwowym każdego człowieka, wspiera mielinizację włókien nerwowych (stąd jego nazwa). Źródłami są ryby, niektóre oleje roślinne tłoczone na zimno, mleko matki.

Zbilansowana i urozmaicona dieta jest w stanie dostarczyć odpowiednią ilość tych związków. Jednak w razie zwiększonego zapotrzebowania lub braku możliwości właściwej podaży z dietą, warto rozważyć ich suplementację, zwłaszcza Omega 3.

Stosunek Omega 3 do Omega 6 w diecie

Rekomendowany stosunek kwasów Omega 3 do Omega 6 w diecie wynosi od 1:4 do maksymalnie 1:5. Oznacza to, że na każdą część Omega 3 powinno przypadać nie więcej niż 4-5 części Omega 6. W diecie większości osób obserwuje się odwrotny stosunek. Niestety nadmiar Omega 6 i ich znacząca przewaga nad Omega 3 nasilają stany zapalne organizmu i mogą być źródłem rozwoju licznych schorzeń, w tym o charakterze przewlekłym.

Kwasy Omega – działanie prozdrowotne

Kwasy Omega pełnią w organizmie każdego człowieka istotną rolę, ponieważ:

• obniżają ciśnienie tętnicze krwi, poziom glikemii i trójglicerydów, co korzystnie wpływa na parametry sercowo-naczyniowe;
• poprawiają kondycję skóry, w tym również cery problematycznej i cery trądzikowej;
• zmniejszają objawy stanów lękowych, depresji, poprawiają samopoczucie;
• wspierają czynność układu nerwowego, w tym poprawiają pamięć i koncentrację oraz zmniejszają ryzyko chorób cywilizacyjnych, w tym neurodegeneracyjnych;
• są składnikiem siatkówki oka, wspierają więc utrzymanie prawidłowego widzenia;
• zmniejszają stany zapalne w organizmie;
• pośrednio regulują gospodarkę hormonalną;
• wspierają elastyczność ścian naczyń krwionośnych;
• poprawiają wrażliwość komórek na insulinę.

Są to więc działania, które obejmują wszystkie układy organizmu ludzkiego. Warto podkreślić, że kwasy Omega warunkują prawidłowy rozwój płodu, a zwłaszcza jego układu nerwowego.

Naturalny olej z czarnuszki egipskiej – 100% oryginalny
Czysty olej z czarnuszki egipskiej bioalgi z naturalnym kompleksem Omega 3‑6‑9. Tłoczony na zimno. Wspomaga pracę układu nerwowego i układu trawiennego, wspiera odporność, kondycję skóry, włosów, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Saran-Jagodzińska A., Kiedy należy rozważyć stosowanie kwasów omega-3, Lekarz POZ, 5/2020.
2. Materac E., Marczyński Z., Bodek K., Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2/2013.
3. Dutkowska A., Rachoń D., Rola kwasów tłuszczowych n-3 oraz n-6 w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego, Choroby Serca i Naczyń, 3/2015.
4. Marciniak-Łukasik K., Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6/2011.