Hiperurykemia

Hiperurykemia (łac. hyper – zbyt dużo, uric – moczowy) to inaczej wysokie stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi, przekraczające 360 umol/l w przypadku kobiet oraz 400 umol/l w przypadku mężczyzn. Jest poważnym czynnikiem ryzyka wielu chorób, takich jak dna moczanowa, insulinooporność czy wszelkie choroby sercowo-naczyniowe. W dużej mierze na rozwój hiperurykemii wpływa współczesny styl życia, dlatego niejednokrotnie problem ten zalicza się do schorzeń cywilizacyjnych.

Hiperurykemia – przyczyny

Kwas moczowy stanowi końcowy produkt metabolizmu puryn pochodzących z diety. Źródłem puryn jest przede wszystkim mięso, ryby i owoce morza. W organizmie człowieka na dobę produkowane jest około 250–750 mg tego związku, przy czym blisko 75% ulega wydaleniu przez nerki wraz z moczem w postaci wolnej lub soli, natomiast około 25% przechodzi do przewodu pokarmowego i tam ulega rozłożeniu przez bakterie jelitowe. Kwas moczowy wyróżnia się bardzo niską rozpuszczalnością, w związku z czym jego wysokie nasycenie skutkuje wytrącaniem się tego związku w postaci kryształów. Prowadzi to do rozwoju licznych chorób. Czynnikami ryzyka hiperurykemii są między innymi:

• spożywanie dużych ilości alkoholu;
• powikłania radioterapii i chemioterapii chorób nowotworowych;
• choroby mieloproliferacyjne i limfoproliferacyjne;
• dieta o dużej zawartości puryn i białek;
• zmniejszenie przesączania kłębuszkowego;
• przyjmowanie niektórych leków, np. kwasu acetylosalicylowego, cyklosporyny i diuretyków tiazydowych.

Hiperurykemię często obserwuje się również u pacjentów z cukrzycą, otyłością, zespołem metabolicznym, przewlekłą chorobą nerek, obturacyjnym bezdechem sennym, chorobami naczyń na tle miażdżycowym, udarem mózgu i u kobiet ciężarnych w stanie przedrzucawkowym.

Hiperurykemia – objawy

Hiperurykemia prowadzi do stanów zapalnych w organizmie, proliferacji komórek naczyń krwionośnych, wzrostu stresu oksydacyjnego oraz uszkodzenia śródbłonka naczyniowego. Przez długi czas w wielu przypadkach nie daje żadnych objawów – pojawiają się one dopiero w momencie rozwoju choroby na tle hiperurykemii, np. kamicy nerkowej czy dny moczanowej. W przypadku dny moczanowej pojawiają się:

• zapalenie stawów i ból stawów, najczęściej u podstawy palucha, występujący głównie w nocy;
• sztywność stawów;
• wzmożona ciepłota skóry w okolicy zajętego stawu i jej zaczerwienienie;
• dreszcze;
• złe samopoczucie.

Z kolei przy kamicy nerkowej typowe są:

• bladość skóry;
• zimne poty;
• krwiomocz;
• nudności i wymioty;
• silne parcie na mocz i oddawanie moczu w niewielkich ilościach, co powoduje silne dolegliwości bólowe.

Nadmierne stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi jest niezwykle poważnym czynnikiem ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Obserwuje się zależność między jego wysokimi wartościami a przebytym zawałem serca i udarem krwotocznym mózgu. Wzrasta także ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego, zespołu metabolicznego i cukrzycy typu 2. Udowodniono, że każdy wzrost stężenia kwasu moczowego o 1 mg/dl powoduje zwiększenie ryzyka zgonu z powodu choroby sercowo-naczyniowej aż o 15%.

Hiperurykemia – diagnostyka

Podstawą są badania krwi i badanie moczu. W badaniach laboratoryjnych można zaobserwować podwyższone stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi, niekiedy także przyspieszone OB, leukocytozę oraz podwyższenie CRP. Mogą pojawić się: hiperglikemia i hiperlipidemia. Uzupełniająco warto wykonać USG nerek bądź tomografię komputerową jamy brzusznej z kontrastem.

Hiperurykemia – leczenie

W farmakoterapii hiperurykemii stosuje się leki obniżające stężenie kwasu moczowego (np. allopurynol, febuksostat). Wdraża się również leczenie w zależności od choroby, która rozwinęła się na tle hiperurykemii. Przykładowo, podstawową grupą leków w przypadku dny moczanowej są inhibitory oksydazy ksantynowej, czyli enzymu odgrywającego kluczową rolę w metabolizmie puryn. Bardzo ważne są zalecenia dietetyczne, które powinny być bezwzględnie przestrzegane. Należą do nich między innymi:

• regularne spożywanie posiłków (4-5 dziennie) w równych odstępach czasu (3-4 godziny między kolejnymi posiłkami);
• picie dużej ilości wody dziennie, przynajmniej 2 l;
• rezygnacja ze spożywania tłustych mięs, owoców morza, podrobów, bulionów i źródeł drożdży;
• stosowanie diety niskopurynowej, ubogofruktozowej oraz niskosodowej;
• spożywanie pełnoziarnistych produktów zbożowych, warzyw, jaj i produktów mlecznych;
• rezygnacja z palenia papierosów i spożywania alkoholu.

Dodatkowo zaleca się regularną aktywność fizyczną o umiarkowanej intensywności, wykonywaną najlepiej każdego dnia. Jeśli doszło do rozwoju innych chorób, np. cukrzycy, dąży się do jej ustabilizowania.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Wysokiej jakości oryginalna, egipska czarnuszka siewna (Nigella sativa) w kapsułkach to wygodny sposób na codzienne wsparcie odporności, układu pokarmowego i zdrowej skóry, z pełnią cennych składników aktywnych. Chroni komórki przed wolnymi rodnikami …
Zobacz tutaj ...

Bio olej z czarnuszki w płynie 100% naturalny
Olej z czarnuszki tłoczony na zimno, dzięki swoim właściwościom może pomóc w zwalczaniu wszelkiego rodzaju problemach skórnych. Chroni komórki organizmu przed wolnymi rodnikami co powoduje, że skóra wygląda młodziej …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Pęksa J., Malinowska-Karpiel A., Farmakoterapia i leczenie dietetyczne hiperurykemii oraz napadów dny moczanowej, Gabinet Prywatny, 4/2019.
2. Mamcarz A., Wełnicki M., Mastalerz-Migas A., Hiperurykemia w gabinecie lekarza rodzinnego, Lekarz POZ, 2/2019.
3. Winder M., Chudek J., Częstość występowania oraz czynniki wywołujące hiperurykemię u osób w wieku podeszłym, Gerontologia Polska, 28/2020.
4. Owczarczyk-Saczonek A., Krajewska-Włodarczyk M., Placek W., Wpływ hiperurykemii na skórę, Przegląd Dermatologiczny, 104/2017.