Wysoki cholesterol

Aktualizacja: 27 maja 2025

Wysoki cholesterol to stan, w przebiegu którego odnotowuje się podwyższony poziom cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL oraz trójglicerydów w organizmie. Można to łatwo stwierdzić na podstawie badań krwi, które powinny być wykonywane systematycznie raz w roku przez każdego człowieka, aby na bieżąco monitorować stan swojego zdrowia.

Wysoki cholesterol – kiedy go diagnozujemy?

Normy dla cholesterolu i innych składników lipidowych we krwi prezentują się następująco:

• cholesterol całkowity – optymalnie 140 mg/dl, jednak poziom jego nie powinien przekraczać 190 mg/dl;
• cholesterol LDL – poniżej 115 mg/dl w przypadku osób z niskim ryzykiem sercowo-naczyniowym oraz poniżej 70 mg/dl w przypadku osób z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym;
• trójglicerydy – poniżej 150 mg/dl.

W organizmie człowieka odnotowuje się również frakcję cholesterolu HDL, uznawaną za korzystną, niezbędną do prawidłowego funkcjonowania organizmu, w tym do produkcji hormonów i enzymów. W przypadku cholesterolu HDL norma wynosi powyżej 40 mg/dl u mężczyzn i powyżej 50 mg/dl u kobiet.

Wysoki cholesterol diagnozuje się na podstawie badań krwi (wyniki dostępne są bardzo szybko, z reguły jeszcze tego samego dnia lub dnia następnego) wówczas, gdy cholesterol całkowity przekracza 190 mg/dl, cholesterol LDL przekracza 115 mg/dl lub 70 mg/dl (w zależności od ryzyka sercowo-naczyniowego) i/lub gdy poziom trójglicerydów jest wyższy niż 150 mg/dl.

Zobacz również: Jak obniżyć cholesterol?

Wysoki cholesterol – przyczyny

Dyslipidemia to stan, w którym stężenia lipidów i lipoprotein w osoczu nie odpowiadają wartościom uznanym za prawidłowe. Zaburzenia gospodarki lipidowej niestety są bardzo istotnym i częstym czynnikiem ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Jeśli mamy do czynienia z wysokim cholesterolem mówimy, że jest to hipercholesterolemia. Do takiego stanu zazwyczaj prowadzą:

• dieta bogata w kwasy tłuszczowe nasycone, tłuszcze trans, słodycze, żywność wysokoprzetworzoną;
• brak aktywności fizycznej, siedzący tryb życia;
• nadwaga i otyłość;
• palenie papierosów;
• silny, chroniczny stres w życiu codziennym;
• choroby przewlekłe takie jak cukrzyca, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, niedoczynność tarczycy, choroby wątroby i inne, wpływające na metabolizm lipidów.

Na większość tych czynników mamy realny wpływ. Często wystarczy zdrowo się odżywiać, suplementować kwasy tłuszczowe Omega 3, pozostawać w ruchu, żyć w zgodzie z samym sobą, unikać stresu, wysypiać się i zrezygnować z nałogów, aby trzymać poziom cholesterolu na odpowiednim poziomie. Choroby przewlekłe są o tyle trudnym tematem, że mogą być zarówno czynnikiem wywołującym hipercholesterolemię, jak i jej konsekwencjami. Tworzy się błędne koło, z którego trudno jest wyjść. Dlatego najlepiej nie dopuszczać w ogóle do ich rozwoju. Wymienione choroby w większości przypadków są chorobami cywilizacyjnymi, więc ponownie na ich rozwój wpływa w dużej mierze współczesny styl życia.

Nie zawsze jednak wysoki cholesterol rzeczywiście wiąże się ze stylem życia. Wymienia się też czynniki genetyczne tego stanu, choć jest to raczej rzadkie. Przykładowo hipercholesterolemia rodzinna to dziedziczna choroba, w której organizm nieprawidłowo metabolizuje cholesterol, prowadząc do jego znacznego podwyższenia. Liczne mutacje genowe także mogą przyczynić się do błędów w metabolizmie lipidów.

Wysoki cholesterol – objawy i konsekwencje

Wysoki cholesterol sam w sobie nie daje wyraźnych objawów, w związku z czym bardzo często pozostaje niezauważony. Dzieje się tak do momentu aż nie pojawią się powikłania lub dopóki nie zostanie wykryty przypadkowo podczas badań kontrolnych. Na znacznie i długotrwale podwyższony cholesterol wskazywać mogą:

• żółtaki (kępki żółte);
• uczucie zimnych dłoni i stóp, zaburzenia krążenia;
• wysiłkowe bóle nóg;
• bóle w klatce piersiowej, duszące, ściskające.

Wysoki cholesterol utrzymujący się przez dłuższy czas znacząco, wielokrotnie zwiększa ryzyko udaru mózgu, zawału serca, choroby wieńcowej serca, miażdżycy. Badania krwi można wykonać w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) po otrzymaniu skierowania od lekarza rodzinnego.

Wysoki cholesterol – leczenie

W leczeniu wysokiego cholesterolu podstawą powinna być zdrowa, zbilansowana dieta, aktywność fizyczna i ogólnie pojęty zdrowy tryb życia. Dopiero uzupełnieniem tego jest farmakologia. Samo leczenie lekami nie da rezultatów, jeśli jednocześnie pacjent nie zmieni swoich nawyków. Statyny są podstawową grupą leków w leczeniu hipercholestarolemii. Ich działanie polega na hamowaniu reduktazy 3-hydroksy-3-metyloglutarylokoenzymu A. To z kolei prowadzi to do obniżenia stężeń cholesterolu frakcji LDL, cholesterolu całkowitego i triglicerydów oraz do wzrostu stężenia cholesterolu frakcji HDL.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szymański F., Hipercholesterolemia jako najbardziej rozpowszechniony czynnik ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego w Polsce. O czym warto pamiętać w codziennej praktyce?, Choroby Serca i Naczyń 2014, Tom 11, nr 4, 204–211.
2. Łaszewicz M., Wolnicka K., Taraszewska A., Jaczewska-Schuetz J., Dieta w zaburzeniach lipidowych, Warszawa 2023.